Piłsudski Józef Klemens,1867-1935
5 grudnia 1867r. W Zułowie k/Wilna przychodzi na świat syn Józefa i Marii, małżonków Piłsudskich stanu szlacheckiego – Józef Klemens, ochrzczony z zachowaniem wszelkich obrzędów sakramentu rzymsko-katolickiego. Piłsudcy używali herbu Kościerza i należeli do starych litewskich rodzin związanych z rodem Ginetów.
1874r. Wielki pożar w Zułowie trawi dwór, folwark i fabryki należące do Piłsudskich. Od tego wydarzenia zamieszkują w Wilnie.
1877r. Piłsudski wstępuje do I Gimnazjum Wileńskiego, w którym zakłada kółko samokształceniowe „Spójnię”. Maturę uzyskuje w 1885 r.
1885r. Dziewiętnastoletni Piłsudski rozpoczyna studia medyczne na Uniwersytecie w Charkowie. W tym czasie włada biegle językiem rosyjskim, niemieckim i francuskim (w póĽniejszych latach poznał również język angielski).
1887r. Aresztowanie braci Bronisława i Józefa Piłsudskich pod zarzutem wspomagania spiskowców planujących zamach na cara Aleksandra. Bronisław Piłsudski otrzymuje karę 15 lat katorgi na Sachalinie, a Józef 5 lat zesłania do wschodniej Syberii.
1892r. Piłsudski powraca do Wilna i organizuje sekcję litewską PPS. Jako jej przedstawiciel wchodzi do centralnego Komitetu Robotniczego PPS.
1893r. Podczas I Zjazdu Socjalistów w Lasach Ponarskich pod Wilnem Piłsudski atakuje Juliana Marchlewskiego i Różę Luksemburg, odrzucających sprawę dążeń niepodległościowych Polaków.
1894r. Piłsudski doprowadza do uruchomienia w Lipniszkach k/Wilna krajowej redakcji i drukarni nowego pisma „Robotnik”, które przez wiele lat kształtowało społeczne i polityczne poglądy Polaków.
1894r. Skupiając sprawy ideowe i finansowe w PPS, Józef Piłsudski staje się pierwszo- planową postacią partii. Reprezentuje ją w kontaktach międzynarodowych, co pozwala mu szerszym spojrzeniem objąć sytuację polityczną i trafnie przewidywać rozwój wzajemnych stosunków między zaborcami.
1899r. Piłsudski zawiera małżeństwo z Marią Koplewską-Juszkiewiczową, córką wileńskie- go lekarza.
1900r. Aresztowanie Piłsudskiego w nowej siedzibie redakcji i drukarni „Robotnika” w Łodzi. Przewieziony do Warszawy, zostaje osadzony w X Pawilonie Cytadeli.
1901r. Ucieczka Piłsudskiego z więziennego szpitala pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy w Petersburgu. Precyzyjnie przygotowany plan uwolnienia Piłsudskiego opracowała specjalnie w tym celu powołana grupa pepeesowska którą kierował Aleksander Sulkiewicz i dr Władysław Mazurkiewicz.
1905r. Józef Piłsudski powołuje Wydział Bojowy w PPS, który kieruje Organizacją Bojową, zajmującą się szkoleniem grup specjalnego przeznaczenia, akcjami odbijania więĽniów politycznych, wykonywaniem wyroków na szpiclach i prowokatorach oraz braniem odwetu za prześladowania Polaków. 1906r. W Wiedniu Piłsudski tworzy w partii PPS Frakcję Rewolucyjną, której pierwszy zjazd odbył się w 1907 r. w Wiedniu.
1908r. Na bazie kadry Organizacji Bojowej, Piłsudski powołuje narodową organizację skupiającą wszystkich pragnących z bronią w ręku walczyć o niepodległość Polski. Przyjmuje ona nazwę Związek Walki Czynnej, a przywódcą jej mianuje Kazimierza Sosnkowskiego.
1908r. Piłsudski pod Bezdanami dowodzi słynną akcją zawładnięcia eskortowanego pociągu, wywożącego z Polski do Rosji srebro i ponad 200 tys. rubli pochodzących z podatków.
1910r. Z inicjatywy i przy współudziale ZWC w Krakowie i we Lwowie powstają zalegalizowane Związki Strzeleckie.
1911r. Rada Oficerska ZWC wybiera Piłsudskiego komendantem głównym ZWC jako wybitnie uzdolnionego stratega. Komendantem drużyn strzeleckich zostaje Marian Januszajtis.
1913r. W udzielonym „Kurierowi Litewskiemu” wywiadzie Piłsudski przewiduje „wojnę europejską”, w której „Nasz naród nie pozostanie bezczynnym widzem”.
1914r. W przededniu wypowiedzenia przez Niemcy wojny Rosji, Piłsudski wydaje pierwsze rozkazy mobilizacyjne dla oddziałów Związku Strzeleckiego, zarządzając ich koncentrację. W Oleandrach na Błoniach krakowskich, Piłsudski formuje 3 sierpnia 144-ro osobową kompanię na czele z Tadeuszem Kasprzyckim, która ma wkroczyć do Królestwa z zadaniem tworzenia tam wojska polskiego.
1914r. W Warszawie tworzy się Rząd Narodowy Komendantem polskich sił wojskowych mianowany został Józef Piłsudski. Dowodzi pierwszym pułkiem legionów, który wkrótce rozrasta się do wielkości brygady. Krwawe boje toczy między innymi pod: Czarkową, Siewcami, Limanową, Ruszczą, Koprzywnicą, Dobrem. Od właściciela majątku Czaple Małe, Eustachego Romera, Piłsudski otrzymuje w prezencie „Kasztankę”.
1915r. I Brygada Legionów Polskich pod wodzą Piłsudskiego walczy z Rosjanami nad Nidą, a póĽniej między innymi pod: Konarami, Ożarowem, Tarłowem, Wolą Kraśnieńską, Jabłonką, Kuklami, Wołczeckiem, nad Styrem (Reduta Piłsudskiego), pod Kostiuchnówką, w najkrwawszej bitwie legionów, w której walczyły wszystkie trzy brygady, oraz pod Stochodem.
1916r. Z inicjatywy zaborców (Austrii i Niemiec)powstaje w Warszawie Tymczasowa Rada Stanu, Piłsudski kieruje w niej Departamentem Wojskowym.
1917r. Rozwiązanie TRS, aresztowanie Piłsudskiego i powołanie Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. Legiony odmawiają złożenia przysięgi.
1918r. Powrót Józefa Piłsudskiego z więzienia w Magdeburgu. Rada Regencyjna przekazuje mu pełnię władzy. Piłsudski notyfikuje wszystkim państwom powstanie Republiki Polskiej, wydaje rozkaz o zjednoczeniu wojska polskiego oraz wydaje dekrety: o ordynacji wyborczej, o ośmiogodzinnym dniu pracy i o ubezpieczeniach społecznych. Nawiązuje też kontakt z istniejącym w Paryżu i uznawanym przez Aliantów za reprezentację Polski – Komitetem Narodowym.
1919r. Postępuje zajmowanie terenów leżących w granicach dawnej Rzeczypospolitej przez oddziały bolszewickie. Piłsudski odrzuca na północnym wschodzie Armię Czerwoną spod Grodna za DĽwinę i górny Dniepr, oddając pod polski zarząd wojskowy w Wilnie kontrolowane terytoria. Na południowym wschodzie spod broniącego się Lwowa, Ukraińców poza Zbrucz. Moskwa, nie będąc zainteresowana postulowanymi przez Piłsudskiego rozstrzygnięciami plebiscytowymi na spornych terenach, oskarża rząd polski „o dążenia do urzeczywistniania imperialistycznych celów”. Z granic wschodnich nieustannie płyną meldunki o napaściach i zbrodniczych czynach wojsk sowieckich.
1920r. Józef Piłsudski zawiera układ z hetmanem Semenem Petlurą zobowiązujący w zamian za zrzeczenie się pretensji Ukrainy do wschodniej Galicji i części zachodniego Wołynia do pomocy w walce z Armią Czerwoną. Konsekwencją tego układu jest wspólna wyprawa na Kijów. Bolszewicy wkrótce zagrażają Warszawie. Piłsudski powołuje Radę Obrony Państwa. Z Puław wychodzi rozkaz operacyjny do walnej bitwy, którą kieruje Piłsudski. Pełnym powodzeniem kończą się wszystkie manewry taktyczne i wszystkie kontruderzenia. Wielkie armie Tuchaczewskiego i Budionnego ponoszą klęskę. „Cud nad Wisłą” kończy radziecko-polską wojnę traktatem pokojowym zawartym w Rydze.
1921r. Wizyta Józefa Piłsudskiego we Francji zakończona układem politycznym i wojskowym
1921r. ¦mierć żony Marszałka Marii z Koplewskich, z którą Piłsudski pozostawał w separacji. Zostaje zalegalizowany związek z Aleksandrą Szczerbińską, z którą ma dwie córki
1922r. Piłsudski podpisuje z Rumunią konwencję o przymierzu odpornym. Odrzuca propozycję kandydowania do urzędu prezydenta, rezygnuje z piastowania funkcji Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza. Zgromadzenie Narodowe wybiera prezydentem Gabriela Narutowicza, a po jego zabójstwie Stanisława Wojciechowskiego.
1923r. Odsuwając się od życia politycznego, Piłsudski zamieszkuje w Sulejówku.
1926r. Piłsudski decyduje się na współudział w podejmowaniu decyzji poza parlamentem w wyniku przeprowadzonego ,,przewrotu majowego”. Prezydentem zostaje desygnowany przez niego prof. Ignacy Mościcki.
1926r. Józef Piłsudski pełniący funkcję generalnego inspektora armii i ministra spraw wojskowych, obejmuje prezesurę Rady Ministrów.
1927r. Ostateczna regulacja prawna stosunków polsko-litewskich podczas zainicjowanej przez Piłsudskiego i z jego udziałem sesji Ligi Narodów w Genewie
1928r. Po wyborach do Sejmu wygranych przez zwolenników Piłsudskiego, w Bezpartyjnym Bloku Współpracy z Rządem, chorujący od dłuższego czasu Marszałek podaje się do dymisji. Nowy rząd po raz czwarty formułuje Kazimierz Bartel.
1930r. Kolejne przesilenia rządowe kończą się wyborem nowych gabinetów. Marszałek ogranicza rolę posłów. Po rozpisaniu nowych wyborów i doprowadzeniu do aresztowania 18 byłych posłów – Piłsudski podaje się do dymisji. Na czele nowego rządu staje ponownie Walery Sławek.
12 maja 1935r. Konsylium lekarzy stwierdza zgon Józefa Piłsudskiego orzekając, że śmierć spowodował nowotwór żołądka z przerzutem na wątrobę. Uroczystości pogrzebowe rozpoczęte w Katedrze Warszawskiej kończą się złożeniem trumny w Krypcie św. Leonarda w Katedrze Wawelskiej